Çalışma hayatında istenmeyen bir şey olsa da bazen meslek hastalıkları veya iş kazaları yaşanabilmektedir. Bunların yaşanmaması için alınacak önlemlerin bütününe iş sağlığı güvenliği uygulamaları adı verilmektedir. Bu yüzden yaşanan tehlikeli durumlardan biri olan iş kazasından İSG uzmanı ne kadar sorumludur konusunu her iş güvenliği uzmanının bilmesi gerekir.
6331 sayılı İş Sağlığı ve güvenliği kanuna göre, işverenin, iş sağlığı güvenliği uzmanının ve çalışanların sorumlulukları belirtilmektedir.
İlgili kanun ve yönetmeliklere göre, herhangi bir iş kazasında, yaptırım uygulanacak kişiler de belirtilmiştir. Ancak yaptırım uygulanması için belirli ihmal veya suiistimallerin olması şartı aranır. En başta aranacak şart 50’den az çalışanı olanlar hariç olmak üzere diğer işletmelerde kurumlarda ve kuruluşlarda iş sağlığı ve güvenliği uzmanı görevlendirmesi yapılmadığı takdirde yaşanacak iş kazalarında işveren doğrudan doğruya hatalı kabul edilmektedir. Bu yüzden herhangi bir iş kazasında denetmenlerin ilk dikkat ettiği husus işyerinde görevlendirilmiş bir iş sağlığı ve güvenliği uzmanı olup olmadığıdır.
Daha sonra dikkat edilecek ilk husus iş güvenliği uzmanının eğitimler de dahil olmak üzere işyerinde geçirdiği süredir. Bunların kontrolü doldurulan formlar ve hazırlanan raporların incelenmesi ile sağlanmaktadır.
İş güvenliği uzmanı, çalışanların eğitimini tam anlamıyla ve süresi gözetilerek yapmışsa Hem manuel olarak hem de İSG KATİP modülüne işlenen istatistiki verilerden faydalanarak hangi çalışmaları yapıp yapmadığı denetlenir.
İş kazalarının yanı sıra, yaşanabilecek olası meslek hastalıklarında da iş sağlığı ve güvenliği uzmanı ile işyeri hekiminin hangi çalışmaları yapıp yapmadığı konusu soruşturulur.
İşyerinde yaşanabilecek meslek hastalıkları ve iş kazalarında işverenin yanı sıra iş sağlığı ve güvenliği uzmanının, işyeri hekiminin ve diğer sağlık görevlisinin de çalışanlarla birlikte sorumlu olduğu unutulmamalıdır.
Bu yüzden her zaman belirttiğimiz gibi iş sağlığı güvenliği uygulamaları, saha çalışmaları ve teorik bilgilendirme çalışmaları da dahil olmak üzere birden fazla paydaşın yer alması gereken hizmetlerdir. Tedbirler bir bütün halinde alınmışsa fayda sağlar.
İş kazalarında iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının sorumlulukları arasında olaylara hemen müdahale etmek, eğer, yaralanmalar söz konusu ise işyeri hekimi ve işverenle birlikte yaralıların en yakın sağlık kuruluşuna nakil edilmesinin sağlanması konularında işbirliği yapması bulunmaktadır.
Ölümle sonuçlanacak iş kazalarında işverenin kendi üzerine düşen sorumlulukları yapıp yapmadığı ve bir iş güvenliği uzmanı görevlendirip görevlendirmediği incelenir. Eğer görevlendirme yapılmış ise iş güvenliği uzmanının, kanun ve yönetmeliklerdeki görevlerini yerine getirip getirmediği ve herhangi bir kusuru olup olmadığı incelenir.
Tüm sorumluluklarını yerine getirmiş ve ona rağmen iş kazası gerçekleşmişse herhangi bir yaptırım uygulanmaz. Ancak ilgili prosedürlerde yer alan temel görevleri yerine getirmemişse, eğitimleri yapmamışsa, uyarıcı levhaları yerlerine yerleştirmemişse, çalışanların kişisel koruyucu donanımları almasını sağlamamışsa o zaman herhangi bir iş kazasında, iş sağlığı ve güvenliği uzmanının kusurlu olduğu düşünülür.
İş kazalarında yapılan denetimlerde ve bilirkişi raporlarında, iş sağlığı güvenliği uzmanının herhangi bir kusuru bulunmuşsa ve ölümle sonuçlanan bir iş kazası yaşanmışsa taksirle adam öldürme cezası uygulanır.
Bunun Türk Ceza Kanundaki karşılığı 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezasıdır. Bu ceza bir kişinin ölümü söz konusu olduğunda uygulanmaktadır. Eğer birden fazla insanın ölümü söz konusu ise bu ceza 2 yıldan on beş yıla kadar şeklinde uygulanmaktadır.
Yaralanma ile sonuçlanan iş kazalarında, İSG uzmanı kusurlu bulunmuşsa bir başkasının vücuduna zarar verme suçunun karşılığı olan 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası uygulanır. Bu hapis cezası para cezasına da çevrilebilir.
